NỖI LÒNG RAU RĂM

NỖI LÒNG RAU RĂM

Gió đưa cây cải lặng về trời

Giọt nắng trần gian, vẫn rạng soi

Sự sống sục sôi tràn lũng núi

Nguồn xanh ngăn ngắt phủ nương đồi

Tịnh không kẻ đoái, buồn dăm phút

Nào có ai thương, cảm một lời

Chỉ mỗi rau răm sầu ở lại…

Đắng cay hứng vạ, mặt trơ đời…

CAO BỒI GIÀ

13-06-2018

BÀI HỌA:

SAU LỜI

Chẳng tiếng kêu thương động cửa trời

Rau răm ở lại,...mặc săm soi

Chìm trong sương trắng tràn đồng bãi

Lặng giữa cây xanh ngợp núi đồi!

Thấm cay men lá nghe chua  vị

Ngậm ngọt bồ hòn ngẫm đắng lời!

Cây cải vô tình theo gió cuốn

Chỉ răm tự biết nỗi đau đời!?

                          13-6-2018

Nguyễn Huy Khôi

ĐỒNG HỌA:

TÍCH XƯA CHUYỆN CŨ

Bị cha bức tử, Cải lên trời

Lòng dạ ngay tình sử sách soi

Yêu nước, mẹ Răm soi sáng thế

Rạng danh, rau mọn mọc xanh đồi

Giận chồng mê muội tin vào giặc

Hận lũ xâm lăng uất nghẹn lời

Thân xác đọa đầy, gương rực rỡ

Tích xưa truyền tụng mãi muôn đời.

(*) Cây Cải- Rau Răm là câu chuyện về Hoàng tử Cải và mẹ là

bà phi Răm, vợ của Nguyễn Ánh (vua Gia Long). Khi Nguyễn Ánh đánh thua 

Nguyễn Huệ, muốn giao hoàng tử Cải làm con tin để cầu viện 

quân Pháp, bị bà phi Răm phản đối, liền ném Hoàng Tử xuống biển

và giam bà phi vào ngục thất.

Người đời sau ca ngợi tinh thần yêu nước của bà phi Răm và chê 

trách hành động " cõng rắn cắn gà nhà" của vua Gia Long.

Sông Thu

CÙNG HỌA:

RĂM VÀO DANH SỬ

Hoa Cải đành bay họa tới trời 

Lâu rồi gương ấy hãy cùng soi

Ngai vàng một thoáng vùi bao mộng

Điện ngọc vừa đây rải mấy đồi

Máu chảy ruột mềm đau vạn kiếp

Nồi da xáo thịt hận muôn lời

Cành Răm từ ấy vào danh sử

Cổ lục buồn đau suốt cả đời…

PHAN TỰ TRÍ

TIẾP HỌA:

CHUNG PHẬN

Rau răm ở lại, cải lên trời
Tình nghĩa vậy thôi, chớ xét soi
Cay đắng cùng chung khi giữa trận
Ngọt bùi chia sẻ lúc lưng đồi
Cuộc vui chấm dứt, đâu cần rượu
Thế sự đổi thay, mãi cạn lời
Kẻ ở chân trời còn lận đận
Quê nhà cam chịu, sống qua đời
Thanh Trương

HỢP HỌA:

VẾT NHƠ

Thoảng nghe câu hát vút ngang trời

Để lại ngàn sau ngẫm xét soi

Phận mọn hết lòng gìn đất nước

Thân hèn quyết dạ giữ vùng đồi

Biển sâu bối rối nên nghẹn tiếng

Tù ngục bi ai nỏ thốt lời

Hậu thế cười chê sao cạn nghĩ

Vết nhơ còn đó, trải bao đời

Hồng  Phượng

CŨNG HỌA:

NỖI BUỒN VƯƠNG PHI*

Phu phụ lìa xa chẳng oán trời

Phi về nương rẫy, bóng trăng soi

Quân vương lạc lối...đau lòng thiếp

Binh sĩ phơi thây...trắng núi đồi

Cõng rắn, rước voi ..."dày xéo nước"

Đày dân, lệnh họ..." cấm buông lời"

Vàng son rồi cũng theo dòng nước

Tiếng xấu ngàn năm mãi để đời !

Thy Lệ Trang

*Sách Việt Nam Phong Sử của Nguyễn Văn Mại (tủ sách Cổ Văn, phủ Văn Hóa, Sài Gòn 1972, trang 126), do Tạ Quang Phát phiên dịch, ghi như sau:

Gió đưa cây cải về trời

au răm ở lại chịu lời đắng cay.

"Thơ phong sử này thuộc tỷ. Cải rau cải có thể làm dưa, tháng mùa đông bắt đầu gieo hột mà trồng. Trời, thiên triều, triều nhà Thanh bên Tàu. Nước ta trải các đời đều chịu triều đình Trung Quốc phong cho, cho nên gọi Trung Quốc là thiên triều. Răm, thứ rau có vị cay, mọc ở chỗ đất thấp. Theo Sử ký, Nguyễn Thị Kim, người ở làng Tỳ Bà, huyện Lương Tài, là cung phi của vua Lê Mẫn Đế.

Lúc ấy quân Tây Sơn chiếm cứ thành Thăng Long, vua Lê Chiêu Thống và Hoàng Thái Hậu với cung phi chạy lên Cao Bằng, nếm mọi nỗi đắng cay.

"Đến khi vua Chiêu Thống sai người sang cầu cứu với nhà Thanh thì trước hết bí mật khiến người hộ tống Thái Hậu và Nguyên Tử (con trai trưởng của vua) đi sang Tàu.

"Còn Cung Phi Nguyễn Thị Kim đi theo không kịp, phải buồn hận trở về, âm thầm ẩn tránh trong dân gian lo việc làm ruộng nuôi tằm, dệt vải để sống bằng sức lực của mình.

"Ngày xưa sống với phấn sáp cung trang, ngày nay nàng trở thành người đàn bà quê với áo vải hoa gai, vua thì chạy đi, nước thì tan mất, nỗi đắng cay không xiết được, cho nên làm thơ phong dao để tự ví mình.

Cải, là thứ rau có vị đắng, ví với Thái Hậu

Rau răm cũng có vị đắng, ví với Cung Phi

“Ý nói là Thái Hậu đi xa sang Thiên Triều chưa biết kham khổ ra sao. Một mình Cung Phi ở lại trong đất giặc chiếm đóng phải chịu những nỗi cay đắng ấy. Đấy cũng là lời than thở.

“Về sau vua Chiêu Thống ở Yên Kinh bị bịnh mà chết.

Sau khi lấy được nước và định quốc đô, Triều Nguyễn ta xin nhà Thanh đưa linh cữu vua Lê Chiêu Thống về nước.

"Cung Phi Nguyễn Thị Kim đến trước linh cữu lạy khóc rồi uống thuốc độc mà chết. Thương thay! Trung thần liệt nữ từ xưa đều thế” (trí

ĐỒNG HỌA:

LỜI RĂM

Vô đạo phải đâu lỗi ở trời?

Còn kia sử liệu tỏ tường soi

Hại nhà chớ mộng than thành ngọc

Bán nước đừng mơ vũng hóa đồi.

Bức tử Tử Hoàng ô uế tiếng

Giam cầm Phi Nữ chát chua lời!

Bệ Rồng gác tía,...như mây thoảng

"Cõng rắn cắn gà"...nhục mãn đời!?

                               15-6-2018

Nguyễn Huy Khôi

CÙNG HỌA:

SỐ PHẬN ĐẮNG CAY

Có phải vàn muôn cớ tại trời

Đây chiều bóng ngả,đó dương soi

Hoa vàng thanh thoát bay theo gió

Rau mỏng hẩm hiu ở lại đồi

Phụ nghĩa bội tình, gieo lắm tiếng

Cõng xà, cắn dậu lãnh bao lời

Đắng cay cam chịu riêng thân đọa

Giữ vững lòng son trải với đời.

Thanh Hoà

TIẾP HỌA:

VẬN NƯỚC ĐẢO DIÊN

Gió thổi về đâu tận cuối trời

Đưa hồn ái tử dưới trăng soi

Cây khô rụng lá trơ nguồn cội

Cải ngọt tàn nương khổ đắng lời

Lụy chốn lao tù thương dạ mẹ

Sầu cơn quốc biến ngập lưng đồi

Muôn ngàn cay đắng thân bèo bọt

Đất nước ghi danh sáng cõi đời !

THIÊN HẬU

HỢP HỌA:

DUYÊN NỢ RAU RĂM

Cùng bao rau quý ngắm mây trời

Rải lá xanh màu để nắng soi.

Răm giãi ít nơi dường khác nết

Cải vươn mọi chốn cả leo đồi

Bên này nghĩa rộng luôn ngời ý

Phía nọ tình thưa khó đẹp lời

Tại vị thơm cay đòi khéo hợp

Riêng anh vịt lộn kết duyên đời .

Trần Như Tùng